Το κυνήγι της μορφής

Στην ενότητα αυτή της δουλειάς του Κωνσταντίνου Μάσσου διαχέεται μια απρόσωπη, απεριόριστη δύναμη, η δύναμη της βούλησης για ζωή. Χωρίς την βούληση για ζωή, κατά τον Σοπενάουερ, δεν θα ήταν δυνατή η ύπαρξη του κόσμου στο σύνολό του, αφού η βούληση είναι μια άφθαρτη δύναμη που δεν πεθαίνει με τον θάνατο των όντων τα οποία συνθέτουν τον κόσμο, ούτε μειώνεται με τις αλλαγές και την φθορά που υφίστανται αυτά.
Η βούληση της ζωής συνοδεύεται από ένα κυνήγι της μορφής. Στις πορτοκαλιές και άνυδρες ερήμους, στα φαντασιακά, αλλά ελκυστικά τοπία του Κωνσταντίνου Μάσσου, οι άνθρωποι περνούν τις μέρες τους κυνηγώντας την μορφή. Πάντοτε και σε όλες τις περιστάσεις παλεύουμε με άλλους ανθρώπους για ένα ύφος και ένα είδος ζωής, αναζητούμε τη μορφή, χαιρόμαστε ή υποφέρουμε εξαιτίας της, συμμορφωνόμαστε με αυτή ή την παραβιάζουμε ή την αφήνουμε να μας ξαναδημιουργήσει. Οι φωτεινές σκηνές, ο σκελετός μια κατοικίας, η προσευχή, το ένδυμα, τα χαλιά αντιπροσωπεύουν τη μορφή έναντι του χάους. Ο άνθρωπος προσπαθεί να φέρει τη φύση, τον εξωτερικό κόσμο, το χάος στα μέτρα του, να δημιουργήσει έναν κόσμο μέσα στον οποίο θα νιώθει ασφαλής να ζήσει. Από την άλλη, είναι απρόσωπη δύναμη, με την έννοια ότι δεν θέλουν να ζήσουν μόνο οι άνθρωποι, αλλά και η φύση, το άνυδρο φυσικό τοπίο με τους διάφανους ουρανούς, ο βράχος που αντιστέκεται, το φως που επιμένει. Στα τοπία του Κωνσταντίνου η μη-ύπαρξη υποδηλώνει ελπιδοφόρα την ύπαρξη.
Κι όταν πια ως εγγενείς ηθοποιοί δημιουργήσουμε τη μορφή, εν προκειμένω τις πόλεις με τα τεράστια επιβλητικά κτίρια και τα πάρκα με υποψία παρουσίας νερού, αναζητούμε την ατομική ευτυχία.  Στο κυνήγι της ατομικής ευτυχίας η αδιάκοπη και καθοριστική πίεση της παρουσίας του άλλου μας αναγκάζει συχνά να τον καταβροχθίζουμε ή να καταβροχθιζόμαστε από αυτόν. Χαρακτηριστικό το έργο με την φιγούρα που ακροβατεί προσπαθώντας να βρει την ισορροπία της, την ίδια ώρα που η πτώση στο πλήθος μοιάζει τόσο απειλητική όσο σε μια θάλασσα με καρχαρίες.  Πώς όμως οι άνθρωποι αναζητούν την ευτυχία; Στις σκοτεινές και γκριζωπές πόλεις του Κωνσταντίνου Μάσσου οι άνθρωποι είτε μετέχουν πλήρως στη ζωή με τις σκληρότητες  και τις χαρές της (επιθετικά αεροπλάνα και ελικόπτερα, μαύρα πουλιά, διαδηλώσεις, συγκρούσεις, ακροβασίες, παιχνίδια), είτε απομονώνονται. Η καθιστή φιγούρα που παρατηρεί το πλήθος να κινείται, η όρθια φιγούρα ανάμεσα στα παιδιά, η φιγούρα σε εμβρυακή στάση, διαλογίζονται, στοχάζονται, θαυμάζουν τον κόσμο και απελευθερώνονται από αυτόν. Μπορούμε όμως να κατακτήσουμε την ευτυχία; Μπορούμε να κατακτήσουμε το καντιανό numen, το απόλυτο καθεαυτό ή είμαστε περιορισμένοι στον φαινομενικό κόσμο και στη μορφή;

Κείμενο – επιμέλεια: Ναταλία Μητσιώνη, Ιστορικός της Τέχνης